Jaka jest różnica pomiędzy tłumaczem przysięgłym a tłumaczem certyfikowanym?

W świecie tłumaczeń często dochodzi do nieporozumień związanych z określeniami "tłumacz przysięgły" i "tłumacz certyfikowany". Choć mogą brzmieć podobnie, różnią się one pod względem zakresu uprawnień, odpowiedzialności zawodowej oraz roli w obiegu dokumentów. Zrozumienie tych różnic pomoże w wyborze odpowiedniego specjalisty do konkretnego rodzaju tłumaczenia.

Kim jest tłumacz przysięgły?

Tłumacz przysięgły to osoba posiadająca uprawnienia nadane przez Ministra Sprawiedliwości i wpisana na oficjalną listę tłumaczy przysięgłych w Polsce. Uprawnienia te pozwalają wykonywać tłumaczenia poświadczone (tzw. przysięgłe), które mają moc urzędową i są uznawane przez sądy, urzędy i instytucje państwowe.

Tłumacz przysięgły:

• zdaje państwowy egzamin pisemny i ustny,
• spełnia kryteria formalne (np. wyższe wykształcenie, obywatelstwo UE),
• odpowiada prawnie za poprawność tłumaczenia,
• posługuje się indywidualną pieczęcią i repertorium,
• tłumaczy akty stanu cywilnego, dokumenty sądowe, akty notarialne i inne oficjalne pisma.

Kim jest tłumacz certyfikowany?

Tłumacz certyfikowany to osoba, która ukończyła specjalistyczny kurs, studia lub uzyskała certyfikat potwierdzający określony poziom kompetencji językowej, lub specjalistycznej (np. w zakresie medycyny, prawa, techniki). W Polsce nie istnieje jedna oficjalna definicja tłumacza certyfikowanego – certyfikaty mogą być wydawane przez uczelnie wyższe, instytucje branżowe lub zagraniczne stowarzyszenia tłumaczy.

Taki tłumacz:

• nie posiada uprawnień państwowych do poświadczania dokumentów,
• może być specjalistą w danej dziedzinie (np. tłumaczenia medyczne, techniczne, finansowe),
• pracuje często dla firm, wydawnictw lub organizacji,
• nie używa pieczęci urzędowej,
• nie ma obowiązku prowadzenia repertorium tłumaczeń.

Różnice w uprawnieniach i odpowiedzialności

Najważniejsza różnica dotyczy uprawnień prawnych. Tylko tłumacz przysięgły może wykonać tłumaczenie, które ma wartość prawną i może być złożone w sądzie, urzędzie czy kancelarii notarialnej. Tłumacz certyfikowany, mimo posiadanych kwalifikacji, nie może wykonywać tłumaczeń przysięgłych.

Tłumaczenia przysięgłe są opatrzone pieczęcią i wpisywane do repertorium. Tłumacz ponosi za nie odpowiedzialność cywilną i karną. Z kolei tłumacz certyfikowany nie jest objęty tak restrykcyjnymi przepisami – jego praca opiera się głównie na jakości językowej i specjalistycznej.

Kiedy skorzystać z usług tłumacza przysięgłego?

Z usług tłumacza przysięgłego należy skorzystać zawsze wtedy, gdy dokument ma być używany w obrocie urzędowym. Przykłady:

• tłumaczenia aktów urodzenia, małżeństwa, zgonu,
• dokumenty sądowe i administracyjne,
• dyplomy, świadectwa szkolne,
• zaświadczenia o niekaralności,
• dokumenty do rejestracji samochodu,
• pełnomocnictwa i akty notarialne.

Tłumaczenie musi być wykonane przez tłumacza przysięgłego, aby zostało uznane przez urzędy i instytucje – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Takie dokumenty często podlegają weryfikacji formalnej, dlatego ważne jest, by miały odpowiedni format i były opatrzone pieczęcią. Brak tłumaczenia przysięgłego może skutkować odrzuceniem dokumentu w procesie administracyjnym lub prawnym.

Kiedy wystarczy tłumacz certyfikowany?

Tłumacz certyfikowany sprawdzi się, gdy:

• potrzebujesz tłumaczenia strony internetowej,
• tłumaczysz treści marketingowe, techniczne lub instrukcje obsługi,
• pracujesz nad artykułem naukowym lub publikacją,
• chcesz zlecić tłumaczenie wewnętrznych dokumentów firmowych,
• organizujesz konferencję i potrzebujesz tłumaczenia ustnego.

Choć nie ma on prawa do poświadczania tłumaczeń, często dysponuje specjalistyczną wiedzą w konkretnej branży, co może być kluczowe dla jakości przekładu.

Czy można być tłumaczem przysięgłym i certyfikowanym jednocześnie?

Tak, wielu tłumaczy łączy oba statusy. Mają uprawnienia tłumacza przysięgłego i jednocześnie rozwijają się w konkretnych specjalizacjach, uzyskując dodatkowe certyfikaty. Dzięki temu są w stanie zaoferować zarówno tłumaczenia urzędowe, jak i eksperckie – np. tłumaczenia dokumentacji medycznej lub umów międzynarodowych.

Wybór odpowiedniego specjalisty zależy od celu tłumaczenia. W przypadku dokumentów urzędowych lepiej zaufać tłumaczowi przysięgłemu, a w przypadku tekstów branżowych – certyfikowanemu.

Wybierz tłumacza odpowiedniego do zadania

Różnica między tłumaczem przysięgłym a certyfikowanym dotyczy przede wszystkim uprawnień, odpowiedzialności i przeznaczenia tłumaczenia. Zawsze warto zastanowić się, do czego potrzebujemy tłumaczenia – czy ma ono moc prawną, czy ma być specjalistyczne i precyzyjne językowo.

Dobór odpowiedniego tłumacza to klucz do skutecznej komunikacji – zarówno w administracji, jak i w biznesie.

Pomoc w przygotowaniu artykułu: Anna Krajewska — tłumacz przysięgły języka francuskiego.

fot. pexels.com